Gerhana
terdiri daripada dua, iaitu gerhana Bulan, dan gerhana Matahari.
Kedua-dua ini berlaku apabila Bumi, Bulan dan Matahari betul-betul
berada pada satu garisan yang lurus. Yang membezakan antara dua jenis
gerhana ini ialah, apakah yang berada di tengah-tengah? Apakah yang
membentuk bayang-bayang gergasi? Apa pula yang terlindung?
Kita sedia maklum, Matahari adalah sumber cahaya utama di alam semesta ini terutama Sistem Suria kita.
Kita pergi satu demi satu.
Gerhana Bulan berlaku apabila Bulan – Bumi – Matahari, tersusun sebegitu pada garis lurus.
Manakala, gerhana Matahari berlaku apabila Bumi – Bulan- Matahari, tersusun sebegitu pada garis lurus. Lihat rajah di atas.
Apabila
kejadian atau situasi di atas berlaku, cahaya Matahari akan dihalang
oleh objek yang amat besar. Gerhana Bulan dihalang daripada menerima
cahaya Matahari kerana bayang-bayang Bumi.
Jangan
terkeliru dengan fasa bulan! Fasa bulan berlaku dalam tempoh 28 hari,
di mana bula berputar mengelilingi Matahari dalam tempoh tersebut.
Sedangkan gerhana Bulan hanya berlaku pada ketika bulan purnama (full
moon) kira-kira 13-17 hb hijrah… Di mana perubahan bentuk Bulan hanya
berlaku pada malam yang sama.
Gerhana Matahari pula berlaku apabila sebahagian atau keseluruhan Matahari dilindung oleh objek yang besar iaitu Bulan.
Bayang-bayang
Bulan yang besar menutup bahagian kecil Bumi menjadikan sekitarnya
menjadi gelap-gelita – seperti malam, dan berlaku pada masa yang singkat
sahaja.
Sekiranya
kita berada dalam situasi gerhana Matahari, kita tidak boleh melihat
Matahari secara langsung. Ini kerana cahaya Matahari yang sangat tajam
boleh merosakkan titik fokus dalam mata yang boleh menyebabkan buta.
Jadi,
gunakanlah alat bantu yang sesuai, seperti negatif filem hitam yang
ditindih kira-kira 3 keping, atau melalui besen berisi air, atau cermin
mata khas seperti gambar di atas (bukan cermin mata 3D yang diberi
pinjam di pawagam! Itu tidak boleh!).
Salah satu kejadian unik yang berlaku semasa gerhana Matahari penuh ialah fenomena gerhana cincin.
Ini
terjadi kerana bahagian Bulan yang berkawah tidak menutupi selengkapnya
bahagian Matahari. Oleh sebab itu, bahagian tertentu itu melimpahkan
cahaya Matahari seperti batu cincin yang berkilau.
Gerhana Matahari penuh.